PO TRZYNASTY TRYUMF W PUCHARZE POLSKI

PO TRZYNASTY TRYUMF W PUCHARZE POLSKI

Damian Bocheński

W najbliższą sobotę i niedzielę rozpoczną się wreszcie rozgrywki zespołów 15-osobowych. Rozgrywki w tzw. przejściowym sezonie, ograniczonym do jesieni 2016 roku. Będą to rozgrywki o Puchar Polski, które toczyć się będą na trzech poziomach, odpowiadających ligowym szczeblom.

Jest okazja krótko przypomnieć historię tych rozgrywek. Jak również zobaczyć jak radzili sobie w nich biało-zieloni.

Mecze o Puchar Polski są po rozgrywkach ligowych o tytuł Mistrza Polski najważniejszymi wydarzeniami w polskim rugby. Początki rozgrywek pucharowych w Polsce sięgają 1956 roku. Wówczas to odbyły się nieoficjalne mistrzostwa Polski pod nazwą Pucharu „Sportowca”. Rozgrywki te zostały zorganizowane przez Komisję Organizacyjną Sekcji Rugby GKKF i redakcję ogólnopolskiej gazety „Sportowiec”. Bardzo dobrze spisali się rugbiści z gdańskiej Lechii, którzy dotarli wtedy do półfinału, w którym przegrali z Czarnymi Szczecin (0:3). W następnych latach dominowała liga. Sporadycznie organizowano rozgrywki pucharowe, z reguły o ograniczonym charakterze (np. Puchar PZR w 1959 czy Puchar Prezesa PZR w 1964). W 1971 roku Polski Związek Rugby postanowił zmienić system rozgrywek ligowych z wiosna – jesień na jesień – wiosna. Rozgrywki sezonu 1971 ograniczono do jednej rundy i nazwano je „Pucharem Polski”, pomimo ich czysto ligowego charakteru, ich zwycięzca zdobywał tytuł Mistrza Polski ’71.

Właściwe rozgrywki o Puchar Polski w rugby rozpoczęły się w sezonie 1973/74. Do chwili obecnej rozegrano 39. edycji Pucharu Polski. Pucharu Polski nie rozgrywano w sezonie 1990 roku, z powodów oszczędnościowych, oraz od sezonu 2013/14, z powodu braków wolnych terminów, które wywołane zostały znacznym rozbudowaniem rozgrywek rugby 7-osobowego. Jedną z idei krajowych rozgrywek pucharowych jest popularyzacja rugby, dzięki możliwości konfrontacji słabszych zespołów (z niższych szczebli rozgrywek ligowych) z zespołami krajowej czołówki. Aby nieco wyrównać dysproporcje pomiędzy walczącymi zespołami, mecze pierwszych rund odbywały się w terminach przeznaczonych dla reprezentacji. Reprezentanci Polski mieli wtedy zakaz występowania w swoich zespołach. W dwóch sezonach w latach 2000-02 rozgrywki o Puchar Polski rozgrywane były w formule U-23. W latach 2002-05 oraz 2011-13 rozgrywki o Puchar Polski rozpoczynały się fazą grupową, system pucharowy obowiązywał od półfinałów.

Pierwszym zdobywcą Pucharu Polski została drużyna Posnanią Poznań, która w pierwszym finale pokonała zespół Skry Warszawa. Biało-zieloni w pierwszych trzech edycjach rozgrywek o Puchar Polski nie odnotowali sukcesów, ale w IV edycji nie tylko dotarli do finału, ale go wygrali zdobywając pierwszy Puchar Polski! Finał PP 1977 rozegrano w Olsztynie 21 VI 1977 r. W finale gdańszczanie pokonali Budowlanych Łódź 19:10 (4:0). W następnych sześciu edycjach PP były trzy finały, niestety przegrane (w 1978, 1982 i 1983 roku).

W latach 1984-86 nie było mocnych na zespół Lechii. Biało-zieloni trzy razy pod rząd zdobywali trofeum Pucharu Polski. W 1984 roku w finale rozegranym w Warszawie pokonali oni zespół Czarnych z Bytomia 17:6 (10:6). W następnym sezonie Lechia ponownie jest w finale. Został on rozegrany 7 XI w Łodzi, gdzie gdański zespół nie daje szans poznańskiej Posnanii i wygrywa 17:0 (6:0). Jako drugi zespół w historii polskiego rugby (po Polonii Poznań) wygrywa trzeci raz PP i zdobywa go na własność. W sezonie 1986 znowu finał PP, w którym zmierzyli się z ówcześnie najlepszą drużyną w Polsce AZS Warszawa. Finał rozegrano w Poznaniu 5 X. Drużyna Lechii postarała się o niespodziankę i pokonała warszawską drużynę 12:0 (3:0).

W następnych sezonach nieco gorzej, tylko jeden finał w dodatku przegrany (w 1988 roku z Ogniwem Sopot). Aż przyszedł okres złotej dekady (lata 1993-2002). W tym dziesięcioleciu oprócz siedmiu tytułów Mistrza Polski rugbiści Lechii sześciokrotnie dotarli do finału Pucharu Polski, trzykrotnie go zdobywając. Dwa razy (w sezonach 1994 i 1996 roku) zdobyli dublet, czyli zdobycie w jednym sezonie tytułu Mistrza Polski i Pucharu Polski.

W obecnym stuleciu gdański zespół również zanotował wspaniałą serię trzech zwycięstw pod rząd. Było to w latach 2004-06. Za każdym razem przeciwnikiem w finale był zespół Folc AZS Warszawa. W 2007 roku te dwa zespoły miały się po raz czwarty z rzędu spotkać w finale Pucharu Polski. Niestety, doszło do małego skandalu, PZR nie zgodził się na losowanie miejsca rozgrywania finału i arbitralnie nakazał rozegranie go w Warszawie. Z tym faktem nie zgodzili się Lechiści i mecz nie odbył się. Decyzją PZR Puchar walkowerem zdobył warszawski AZS.

W 2008 roku drużyna Lechii zdobywa Puchar Polski po raz jedenasty. Finał rozegrany został w Gdańsku na kameralnym stadionie przy Grunwaldzkiej. Przeciwnikiem był wtedy zespół Budowlanych Łódź. Po znakomitej grze Lechia wygrała 22-17. Mecz ten był również oficjalnym pożegnaniem, jako zawodnika, Janusza Urbanowicza.

W latach 2009-12 drużyna Lechii dwukrotnie melduje się w finale. Niestety dwukrotnie lepszy jest zespół Budowlanych Łódź. W ostatniej edycji Pucharu Polski, rozegranej w sezonie 2012/13, biało-zieloni zdobywają po raz 12. Puchar Polski. Mecz finałowy rozegrany został 29 VI 2013 roku. Przeciwnikiem był zespół Arki Gdynia. Miejsce rozegrania finału – stadion przy ulicy Traugutta 29. Około 3. tysiące widzów było świadkiem tryumfu biało-zielonych, którzy wygrali w stosunku 27-22.

Następne trzy sezony są bez Pucharu Polski. Puchar wraca teraz w sezonie jesieni 2016 roku, w sezonie w którym nie ma rozgrywek ligowych.

Podsumowując w 39. edycjach Pucharu Polski zespół Lechii 22. razy grał w finale Pucharu Polski, 12 razy wygrał a 10 przegrał (raz walkowerem). Łącznie drużyna Lechii rozegrała w PP 146 meczów (siedem z nich było jednocześnie meczami ligowymi!), odniosła 105 zwycięstw i 41 porażek. Stosunek małych punktów 3398-1581.

Najwięcej meczów w PP, jako zawodnik Lechii, ma na koncie Antoni Kowalczuk – 43, najwięcej punktów zdobył Janusz Urbanowicz – 278.

Poniżej wyniki wszystkich finałów Pucharu Polski, w których brała udział drużyna Lechii Gdańsk.

Na koniec dwa zdjęcia. Pierwsze przedstawia drużynę Lechii, która zdobyła pierwszy Puchar Polski, w 1977 roku. Drugie zdjęcie przestawia zespół Lechii który zdobył ostatni, dwunasty Puchar Polski.

Zespół Lechii, zdobywca Pucharu Polski z 1977 roku (archiwum własne)

Zespół Lechii, zdobywca Pucharu Polski z 2013 roku (sport.trojmiasto.pl)